Wordt autisme erger als je ouder wordt?
Heleen, vroeger hadden de kinderen toch veel minder last van hun autisme? Wordt dat erger als je ouder wordt?
Vroeg hun oma, net 88 geworden, laatst aan mij. Dat was nog eens een vraag.
We hadden geen idee
We hadden eerlijk gezegd toen ze kleiner waren geen idee dat we een gezin vol autisme hebben. Dat ze slim zijn, kon je vanaf hun baby- en peutertijd al merken. Bij alle drie. Daarover heb ik me vanaf de oudste als een gek ingelezen in die tijd. Weet ik inmiddels heel veel van. Maar ik vond alles nog best normaal. Ik herkende het wel. Ook uit mijn eigen gezin, met mezelf, twee meer dan intelligente broers en ook zulke ouders. Konden we hebben.
Wat waren signalen?
Dat ze lang gefascineerd konden zijn door één thema, nieuwsgierig waren, nogal eigenzinnig, niet snel opgaven als ze iets echt vonden. Zichzelf van alles aanleerden. Eindeloze fantasiewerelden bedachten en bouwden in de huiskamer. Met alle Duplo, Playmobil en knuffels die we in huis hadden. Aangevuld met getekende plattegronden op tig aan elkaar geplakte A4-tjes, met complete legenda’s. Toen ze ouder waren hele bouwwerken in de tuin timmerden, met het ‘grote mensen gereedschap’ van hun vader. Precies volgens hun eigen plan. En daar dan weken mee bezig konden zijn. Lekker in hun eigen wereld.
Elke avond dezelfde riedel liedjes zingen. Voorgelezen willen worden, 2 stukjes uit de dieren- of dinosauriërs encyclopedie,. En 3 verhaaltjes uit Jip en Janneke. Of één rondje PimPamPet. Heel voorspelbaar allemaal.
Konden we hebben.
Met sommige andere dingen juist weer lang hulp nodig hadden. Gevoelig waren, soms snel van slag en er lang in konden blijven hangen. Vooral als het anders ging dan ze zelf hadden bedacht. Of als iemand oneerlijk of onaardig was. Dat ze andere kinderen, of de leerkracht, niet altijd goed snapten, maar daar wel mee om leerden gaan.
Heeeel veel schoolbuikpijn. Hoe vaak de school niet belde dat het echt niet meer ging…. Overloaded raakten en dan echt moesten bijkomen. Best wat schooldagen gemist.
Past allemaal bij hoogbegaafdheid, vonden we.
Rituelen hebben ons geholpen.
In ons gezin, met drie hoogbegaafde kinderen, twee werkende ouders die samen 4 van de 7 dagen zorgden, en voor de andere 3 dagen van de week een hele fijne opvangplek voor ze hadden gevonden, hebben onze eigen vaste gewoontes ons enorm geholpen.
We hadden al snel bedacht dat dagelijkse momenten zo min mogelijk stress zouden moeten geven. Want die komen elke dag terug. We waren voorspelbaar rondom ochtend-, dag-, en avondrituelen. Eigen bekers, eigen kleuren bakjes voor fruit en chips, eigen plek aan tafel. Iedereen zijn eigen werkje. Het eten niet door elkaar, maar gescheiden op je bord. Geen champignons, die voelen raar. Geen draadjes aan de mandarijnstukjes. We deden vaste prik woordspelletjes aan tafel om chaos met vermoeide kindjes voor te zijn.
En binnen die kaders mochten ze heel veel zelf bedenken. Dat ging heel vaak heel prima. En soms ook helemaal niet……..tuurlijk niet. Bij wie wel?
Tot ze de deur uitgaan
Zolang we met elkaar in huis woonden waren dingen overzichtelijk. Volgens onze gewoontes. En als iemand ergens vast liep, hielpen ze/we elkaar. Hun hele schooltijd lang.
Tot ze op kamers gingen om te studeren. En de vertrouwde structuur en vangnetten van het gezin wegvielen. Toen werd het anders.
Alles zelf doen. Een kamer zoeken. Zelf verantwoordelijk zijn voor je studie, je tijdindeling, financiën, boodschappen en eten, je huishouden, je dagritme. In groepjes werken. Allerlei sociale verwachtingen en verplichtingen, huisgenoten die anders zijn dan je gewend bent. Universiteitsportalen en doolhoven die weinig vriendelijk zijn. Nieuwe gebouwen. En als je ergens achterop raakt is het heel erg moeilijk om in je eentje de aansluiting weer te vinden.
Ze raakten uitgeput. Depressief.
Twee van de drie hebben zich in hun studententijd laten onderzoeken op autisme. Op het spoor gekomen door een artikel van Annelies Spek over autisme bij meisjes. Allebei bingo. De derde hoeft geen diagnose, maar de herkenning is heel groot.
Dunne lijn
Ze komen uiteindelijk wel waar ze willen zijn. Maar het kost hen ook heel veel energie. De lijn tussen ‘leuk, en spannend’ en ‘teveel, en hersteltijd nodig hebben voor verwerking’ is erg dun. Dat heeft heel veel tranen gekost.
De één werkt, de ander is net klaar en is op zoek, de derde heeft veel last gehad van de coronatijd, heeft een (autistische) burn-out doorgemaakt en heeft heel veel moeite gehad om het leven en studie weer op orde te krijgen. Maar ook hij gaat er komen, alleen in een andere tijdbestek dan de wereld van hem vraagt.
En de vraag van oma?
Oma is 88. Is niet opgegroeid met aandacht voor en kennis van bijzondere kenmerken. Dat was er vroeger niet. Ze is dol op al haar kleinkinderen. Heeft ze van kinderen volwassen zien worden. En verzuchtte laatst tegen mij dat ze, nu ze ouder zijn, het niet perse gemakkelijker hebben.
Dus oma: nee, ik denk niet dat hun autisme erger wordt. Maar in een complexere wereld van student zijn, werken en relaties is het leven anders dan binnen de voorspelbare kaders van ons gezin. En moeten ze hun eigen evenwicht gaan vinden. Ik denk ook dat invoegen in onze maatschappij veel vraagt van mensen die anders “bedraad” zijn. Welk label je er ook op zou kunnen plakken.
We hebben het tij mee.
Er is zoveel meer kennis over hoogbegaafdheid, autisme, neurodiversiteit. En ook steeds beter bespreekbaar wat je nodig hebt om tot je recht te komen en niet kopje onder te gaan. Ook in werksituaties.
Ik zie het aan mijn kinderen, ik zie het in de groeiende aandacht voor neurodiversiteit. ( lees ook Als alle breinen werken van Saskia Schepers)
Ze vinden hun pad wel oma, ook als het minder soepel gaat dan je zou wensen.
En nog steeds helpen ze elkaar als het nodig is.
Kan ik jou helpen?
Laat het me weten als ik ook jou kan helpen om je weg te vinden in je werk. Mail me gerust, en wie weet zie ik jou binnenkort bij mij aan tafel voor een eerste gesprek.
Werk ze!
Afbeelding van Monfocus via Pixabay
———————————————->
Wil je Burn-out of Bore-out vóór zijn? In mijn gratis E-book ‘In 5 stappen weer fluitend naar je werk!’ vind je handvatten die jou helpen om op tijd bij te sturen. Schrijf je dus nu in voor mijn E-zine en je krijgt het E-book cadeau!
Afbeelding van Felix Lichtenfeld via Pixabay
