Vroegbloeier of laatbloeier? En over hoogbegaafdheid en (school)keuzes maken.
Hoe kom je op de goede plek?
Het is beter als kinderen pas rond hun 15e een schoolkeuze hoeven te maken in plaats van rond hun 12e. Deskundige mensen uit het onderwijs hebben daar goed over nagedacht. Voor veel kinderen komt de keuze voor praktijkgericht onderwijs, HAVO, of VWO, veel te vroeg. En dat geloof ik meteen.
Tegelijkertijd schiet ik, als moeder van drie slimme kinderen, als onderwijskundige, als professional op gebied van loopbaankeuzes, alle kanten op wat ik hier zelf eigenlijk van vind.
In mijn visie is alles de moeite waard om te zorgen dat kinderen én volwassenen op die plek terecht komen waar ze best tot hun recht komen. Waar ze plezier hebben, zelfvertrouwen krijgen, leren omgaan met anderen. Niet op hun tenen hoeven lopen, lekker uitgedaagd worden. Kunnen groeien en bloeien. Dat geldt voor iedereen, hoogbegaafd of niet.
Te vroeg gekozen
We kennen allemaal wel voorbeelden waar te vroeg kiezen niet goed afloopt.
1. Kinderen die overschat worden, en een schoolroute aflopen die niet bij hen past, waar ze op hun tenen moeten lopen en bezwijken onder de prestatiedruk, ongelukkig worden.
2. Kinderen die onderschat of niet gezien worden. Die terecht komen in een schooltype waar ze zich vervelen, niet hoeven te werken (en dat dus dan ook helemaal niet meer doen), niet gestimuleerd worden, zich smaller ontwikkelen dan wat ze nodig hebben.
3. Kinderen die een geweldig talent hebben en daar graag in verder willen, maar die eerst een aantal jaren een algemeen vormende opleiding moeten volgen waardoor het plezier in en de ontwikkeling van hun talent sneuvelt.
4. Kinderen die een geweldig talent hebben en al jong in die richting gedirigeerd of gezogen worden, waardoor ze geen mogelijkheden meer hebben om zelf te ontdekken of ze wel alles op alles willen zetten om top te worden met hun talent. En zich minder kunnen ontwikkelen op andere vlakken.
Voor veel kinderen komt zo’n bepalende keuze dus te vroeg. Het zou beter zijn als die keuze later gemaakt hoeft te worden. Snap ik.
Ik ben ook een groot voorstander om kinderen te leren leven tussen mensen die anders zijn dan jij bent. Zoals de maatschappij ook is. Van elkaar kan je leren, leer je verdraagzaamheid, leer je je sociaal te bewegen. Dan is diversiteit vanzelfsprekend.
In ben ook voorstander dat je je niet te snel afzondert in de samenleving, niet alleen maar in je eigen bubbel leeft, met alleen maar gelijkgestemden.
Dat voelt misschien goed, maar geeft je ook vertekend beeld van de wereld.
Maar toch…..
In mijn wereld kom ik juist weer veel mensen tegen die te laat in het goede spoor zijn beland. Die lang hebben moeten wachten voor ze dat konden gaan doen waar ze goed in zijn, wat ze leuk vinden, waar ze zichzelf in kunnen ontwikkelen. Niet op tijd gestimuleerd zijn in waar zij nu juist goed in waren en plezier in hadden.
Met de meesten komt dat later nog goed. Anderen zijn lang niet ‘gezien’ en merken nu dat het moeilijk is om alsnog daar te komen waar ze zich op hun plek voelen. Hebben zich lang aangepast en hebben het nu lastiger zich alsnog ten volle te ontplooien.
Wat hebben deze bespiegelingen te maken met hoogbegaafdheid?
In zie de reacties alweer voorbij komen: Voor hoogbegaafden is dit geen goede ontwikkeling. Waarom moeten deze kinderen nog langer wachten met uitvliegen? Nog langer aanpassen aan een tempo dat te langzaam voor ze is, in groepen waar ze geen aansluiting hebben. Nog niks mogen of kunnen kiezen. Voor deze kinderen is het juist weer heel fijn als ze niet het gevoel hebben opgehouden te worden, maar samen met anderen, in een sneller tempo, met complexere leerstof worden geprikkeld. Zij ontwikkelen zich juist beter als ze wél door kunnen. Hun grenzen kunnen verleggen, ook al zijn ze nog jong. Nieuwsgierig mogen zijn, zo zelfvertrouwen kunnen opbouwen.
En vanuit mijn leef- en werkwereld begrijp ik dat ook weer heel goed. Wachten, niet door kunnen, snel klaar zijn met alles, verveling, te veel tijd hebben, geen aansluiting vinden in de groep, werkt demotiverend. Tessa Kieboom noemt dat “leerhonger hebben, en dan steeds maar op dieet staan”. Dan ga je afhaken, verlies je je motivatie en raak je gefrustreerd. En dat zie ik ook.
Bij kinderen, scholieren, studenten en werkenden.
(Vraag ik me ineens ook af: klopt het wel, dat een latere schoolkeuze betekent langer wachten op een route die bij je past? Of moeten we helemaal van het onderscheid in niveaus af? En hoogbegaafden kunnen op verschillende gebieden ook weer vroegbloeiers of laatbloeiers zijn. Maar ze zijn in de regel wel veel sneller door leerstof heen dan gemiddeld. Verschillen bestaan echt.)
Vroegbloeier of laatbloeier?
Misschien moeten we wat minder gefocust zijn op capaciteiten of niveau. Maar is het goed te kijken of iemand al aan het maken van een keuze toe is. Zoals een commentaar van een rector op deze ontwikkeling: Blijf opletten, want een kind dat al jong weet dat hij metselaar wil worden, wordt niet gelukkig van jarenlang algemeen vormend onderwijs.
Er zijn kinderen die veel gelukkiger zijn als ze wel direct in een praktijkgerichte klas terecht komen. Of in een gymnasium-brugklas.
Als je systemen ontwerpt voor de grote groep, zullen er altijd mensen zijn die er links, rechts, boven of onder uitvallen. Als het zo is dat voor veel kinderen het moment te vroeg komt om een bepalende schoolkeuze te maken, is het goed dat die keuze later kan wordt gemaakt. En dat kinderen zich daardoor in de breedte kunnen ontwikkelen en meer tijd hebben om zichzelf te kunnen ontdekken.
Voor laatbloeiers is dat zeker heel goed. Maar hoe zit het met de vroegbloeiers?
Als je kinderen langer in een groep bij elkaar houdt, hoe zorg je er dan voor dat de vroegbloeiers niet verwelken?
Hoe fijn zou het zijn als kinderen zich op alle fronten goed kunnen ontwikkelen. Met hun capaciteiten en talenten, op welk vlak dan ook, sociaal en emotioneel.
Ook de kinderen die wel al jong weten wat ze willen. Daar heb je je even lang plezier van. Ik zie het bij mij tafel.
Ik wens ons allemaal toe dat ons onderwijs zo ingericht kan worden, dat we de best passende routes kunnen bieden. Voor de grote groep, voor de laatbloeiers én voor de vroegbloeiers.
En ik wens leerkrachten, ouders en kinderen toe dat ze goed blijven kijken naar de mogelijkheden voor kinderen voor wie de gemiddelde route niet de beste passende is. Voor hoogbegaafde kinderen én voor alle kinderen met weer andere talenten en capaciteiten. Binnen én buiten de school.
Best een uitdaging.
Heb jij op het juiste moment de juiste keuzes kunnen maken?
Of heb jij het gevoel dat jouw keuzes achteraf gezien te vroeg of te laat zijn gekomen? En kan je hulp gebruiken bij het onderzoeken wat nu je mogelijkheden zijn?
Maak een afspraak voor één van de gratis eerste gesprekken. We onderzoeken dan samen of je mijn hulp kunt gebruiken.
Werk ze.
Wil je Burn-out of Bore-out vóór zijn? In mijn gratis E-book ‘In 5 stappen weer fluitend naar je werk!’ vind je handvatten die jou helpen om op tijd bij te sturen. Schrijf je dus nu in voor mijn E-zine en je krijgt het E-book automatisch in je Inbox.
https://www.florusseotc.nl/tag/hoogbegaafdheid/
Afbeelding: https://pixabay.com/nl/vectors/school-terug-naar-school-onderwijs-2596090/
Wil je Burn-out of Bore-out vóór zijn? In mijn gratis E-book ‘In 5 stappen weer fluitend naar je werk!’ vind je handvatten die jou helpen om op tijd bij te sturen. 
Wil je Burn-out of Bore-out vóór zijn? In mijn gratis E-book ‘In 5 stappen weer fluitend naar je werk!’ vind je handvatten die jou helpen om op tijd bij te sturen. 
Wil je Burn-out of Bore-out vóór zijn? In mijn gratis E-book ‘In 5 stappen weer fluitend naar je werk!’ vind je handvatten die jou helpen om op tijd bij te sturen. 
